راهکارهای موثر برای رفع گرفتگی بینی و خواب راحت‌تر
خواب کافی برای حفظ سلامت جسمی و روانی ضروری است و بر تقویت سیستم ایمنی ترمیم بافت‌ها و بهبود عملکرد مغز تأثیر می‌گذارد. گرفتگی بینی می‌تواند تنفس را دشوار کرده و منجر به بیدار شدن مکرر در طول شب شود، که این امر کیفیت خواب را کاهش می‌دهد.
مطالعات نشان می‌دهند که گرفتگی بینی در شب می‌تواند اثر بزرگی بر کیفیت خواب بگذارد و برای کاهش گرفتگی بینی و بهبود کیفیت خواب می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت با ما همراه باشید.
نکته مهم اینکه این مقاله صرفاً برای ارائه اطلاعات تهیه شده است و نباید به‌عنوان مشاوره یا توصیه‌های پزشکی مورد استفاده قرار گیرد بدیهی است برای تشخیص و درمان مشکلات جسمی همواره باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
علل شایع گرفتگی بینی
گرفتگی بینی می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که در ادامه به برخی از علل شایع آن اشاره می‌شود:
آلرژی‌ها و حساسیت‌های فصلی: تماس با آلرژن‌هایی مانند گرده گیاهان، گرد و غبار، موی حیوانات و قارچ‌ها می‌تواند منجر به واکنش‌های آلرژیک شود که با التهاب و تورم در بافت‌های بینی همراه است و در نتیجه گرفتگی بینی را به دنبال دارد.
عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا: ویروس‌های عامل سرماخوردگی و آنفولانزا می‌توانند به مخاط بینی حمله کرده و باعث التهاب و تورم در بافت‌های بینی شوند که منجر به گرفتگی بینی می‌شود.
سینوزیت و عفونت‌های باکتریایی: التهاب سینوس‌ها (سینوزیت) که ممکن است به دلیل عفونت‌های باکتریایی ایجاد شود می‌تواند منجر به تورم و انسداد مجاری بینی شود و در نتیجه گرفتگی بینی را به همراه داشته باشد.
انحراف تیغه بینی و پولیپ‌های بینی: ساختار غیرطبیعی تیغه بینی (انحراف تیغه بینی) یا وجود پولیپ‌های بینی می‌تواند جریان هوا را محدود کرده و منجر به گرفتگی بینی شود.
عوامل محیطی مانند خشکی هوا و آلودگی: هوای خشک و آلوده می‌تواند به تحریک و خشکی مخاط بینی منجر شود که این امر می‌تواند باعث گرفتگی بینی شود.
درک علل مختلف گرفتگی بینی می‌تواند به تشخیص و درمان مناسب این مشکل کمک کند.
درمان خانگی گرفتگی بینی هنگام خواب
· گلاب برای گرفتگی بینی
گلاب با خواص ضدالتهابی و ضدعفونی‌کننده‌اش می‌تواند به تسکین گرفتگی بینی کمک کند که برای استفاده از آن می‌توانید چند قطره از آن را در یک کاسه آب گرم بریزید و بخار آن را استنشاق کنید. این روش به باز شدن مجاری تنفسی و کاهش احتقان بینی کمک می‌کند.
· استفاده از بخور و رطوبت‌ساز
استفاده از دستگاه بخور یا رطوبت‌ساز در اتاق خواب می‌تواند به مرطوب نگه‌داشتن مجاری تنفسی و کاهش التهاب مخاط بینی کمک کند زیرا هوای مرطوب به تسکین بافت‌های تحریک‌شده بینی، کاهش التهاب سینوس و رقیق‌شدن مخاط کمک می‌کند و مجاری هوایی را مرطوب کرده و گرفتگی بینی را تسکین دهد
استفاده از روغن‌های گیاهی مانند اکالیپتوس در بخور نیز می‌تواند به بهبود تنفس کمک کند که برای این منظور چند قطره روغن اکالیپتوس را به آب گرم اضافه کرده و بخار آن را استنشاق کنید.
· استفاده از کمپرس گرم
استفاده از کمپرس گرم می‌تواند به کاهش التهاب سینوس‌ها و تسکین دردهای مرتبط با آن کمک کند. برای این منظور یک حوله را با آب گرم مرطوب کرده و پس از فشردن اضافی آب آن را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی ناحیه بینی، گونه‌ها و پیشانی قرار دهید.
· مصرف مایعات گرم
مصرف مایعات گرم مانند چای‌های گیاهی می‌تواند به رقیق‌شدن مخاط بینی و تسهیل تخلیه آن کمک کند. برای مثال دمنوش زنجبیل با خواص ضدالتهابی خود می‌تواند به کاهش التهاب و گرفتگی بینی کمک کند همچنین دمنوش نعناع مجاری تنفسی را باز کرده و به بهبود تنفس کمک می‌کند.
نوشیدن این دمنوش‌ها به‌صورت منظم می‌تواند به بهبود علائم گرفتگی بینی و تسکین آن کمک کند.
· اسپری محلول نمک
استفاده از اسپری‌های بینی حاوی محلول نمک و زایلیتول می‌تواند به کاهش التهاب و آبرسانی بافت‌های متورم بینی کمک کند. این اسپری‌ها با خاصیت ضد میکروبی خود ممکن است باکتری‌های مسبب سینوزیت را از بین ببرند.
برای تسکین فوری در طول روز می‌توانید محلول آب و نمک را در هر سوراخ بینی اسپری کنید که لطفاً دستورالعمل‌های دوز توصیه‌شده روی بسته‌بندی را رعایت کرده و از محصول بیش از مدت توصیه‌شده استفاده نکنید. همچنین مراقب باشید زیرا استفاده بیش از حد از این اسپری‌ها می‌تواند منجر به تورم و سوزش در مجاری بینی شود و گرفتگی را بدتر کند.
· هیدراته نگه داشتن بدن
حفظ رطوبت مناسب بدن می‌تواند به کاهش گرفتگی بینی کمک کند و به گفته دکتر استیون اولموس اطمینان از مصرف کافی آب در طول روز می‌تواند در بهبود تنفس شبانه مؤثر باشد زیرا تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف ۸ تا ۱۵ لیوان آب در روز برای افراد سالم توصیه می‌شود و به‌ویژه در زمان بیماری ها داشتن بطری آب همراه می‌تواند برای تأمین مایعات کافی باشد.
تغییرات در سبک زندگی برای بهبود کیفیت خواب
· تنظیم وضعیت خواب
تنظیم وضعیت خواب می‌تواند به کاهش گرفتگی بینی و بهبود تنفس در طول شب کمک کند زیرا بالا بردن سر هنگام خواب با استفاده از بالش‌های مناسب مانند بالش‌های طبی یا چند بالش می‌تواند به تخلیه راحت‌تر سینوس‌ها و کاهش احتقان بینی منجر شود که این روش به جریان هوای بهتر در مجاری بینی کمک کرده و تنفس را آسان‌تر می‌کند.
· حفظ رطوبت محیط خواب
حفظ رطوبت مناسب در محیط خواب می‌تواند به کاهش گرفتگی بینی و بهبود کیفیت خواب کمک کند. برای جلوگیری از خشکی هوا تهویه مناسب و استفاده از دستگاه‌های رطوبت‌ساز و بخور توصیه می‌شود ولی با این حال باید از رطوبت بیش‌ازحد اجتناب کرد زیرا می‌تواند منجر به رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها شود. بنابراین تنظیم رطوبت در محدوده مناسب و نگهداری منظم دستگاه‌های رطوبت‌ساز اهمیت دارد.
· اجتناب از مواد و نوشیدنی های محرک
مصرف برخی از نوشیدنی های محرک مانند کافئین و نیکوتین می‌تواند کیفیت خواب را کاهش دهد. به‌عنوان مثال کافئین با تحریک سیستم عصبی مرکزی می‌تواند منجر به بی‌خوابی و اختلال در خواب شود. همچنین نیکوتین موجود در سیگار نیز می‌تواند تأثیر منفی بر کیفیت خواب داشته باشد و بنابراین پرهیز از مصرف این مواد قبل از خواب توصیه می‌شود.
علاوه بر این کاهش قرارگیری در معرض آلرژن‌ها مانند گرد و غبار، حیوانات خانگی و مواد شیمیایی می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند برای مثال استفاده از فیلترهای هوای مناسب و شست‌وشوی منظم رختخواب می‌تواند در کاهش آلرژن‌ها مؤثر باشد.
نکته مهم: اگر گرفتگی بینی شما به‌صورت مداوم ادامه دارد و با علائم شدیدی مانند تنگی نفس، تب بالا، درد شدید یا سرفه همراه است یا علائم شما پس از یک هفته بهبود نمی‌یابند توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر علاوه بر گرفتگی بینی علائمی مانند درد شدید سر، تغییرات در بینایی، تورم صورت یا قرمزی و تحریک چشم‌ها دارید یا دچار عوارض جانبی از داروها یا روش‌های خوددرمانی هستید باید با پزشک مشورت کنید.